Śluza na Kanale Augustowskim w Augustowie.
Kanał Augustowski – droga wodna łącząca drogą okrężną
dopływy Wisły z Bałtykiem poprzez dopływy Niemna, z pominięciem dolnego biegu
Wisły.
W Królestwie Polskim po uzyskaniu dużej autonomii (rząd,
parlament, wojsko), w latach 1815-1830 nastąpił intensywny rozwój przemysłu i
ekspansja gospodarcza. Najpoważniejszym problemem stał się eksport towarów,
spławianych Wisłą do Gdańska. Po wprowadzeniu przez Prusy w 1823 represyjnych
ceł (opłaty na niektóre towary, np. żyto i jęczmień wzrosły sześciokrotnie, na
owies trzynastokrotnie) minister skarbu Franciszek Ksawery Drucki-Lubecki
postanowił wybudować kanał żeglowny z pominięciem Pomorza. Roboty miały być
wykonywane przez Polaków (dorzecza Wisły i Niemna) i Rosjan (dorzecza Niemna i
Windawy) tzw. Kanał Windawski).
Kanał został zaprojektowany w 1824 przez gen. Ignacego
Prądzyńskiego. Budowa rozpoczęła się w 1825 i prowadzona była przez Wojskowy
Korpus Inżynierów. Pracami kierował początkowo Prądzyński (do 1826), później
gen. Jan Chrzciciel de Grandville Malletski, Jan Paweł Lelewel (do 1830). Prace
zostały przerwane z powodu wybuchu powstania listopadowego, a wojska rosyjskie
budujące Kanał Windawski skierowano do walki z powstańcami.
Po klęsce powstania listopadowego Rosja zlikwidowała
autonomię Królestwa Polskiego i w związku z tym zmieniła się koncepcja budowy
kanału. W latach 1833-1839 zrealizowano go tylko na odcinku od Biebrzy do
Niemna; budowę prowadził wówczas hydrotechnik Teodor Urbański. Wśród
budowniczych Kanału byli m.in. Jerzy Arnold, Tadeusz Edward Bieliński, Michał
Horain, Wojciech Korczakowski, Jan Paweł Lelewel, Feliks Pancer, August Szulz
(Jussuf-aga).
Kanał Augustowski jest częścią Szlaku Batorego i wraz z
zespołem budowli i urządzeń został ujęty w rejestrze zabytków nieruchomych, nr
rej.:324 z 23.10.1968 (środkowa część) i 5 z 902.1979 (cały kanał).
Rozporządzeniem Prezydenta RP z 25 kwietnia 2007 roku (Dz.U. nr 86 z 2007 r.,
poz. 572) został uznany za pomnik historii [2]. Od roku 2008 kanał był wspólnym
polsko-białoruskim kandydatem do wpisania na listę światowego dziedzictwa
UNESCO (wniosek wycofano w 2010 w celu poprawienia). Kanał Augustowski włączony
został w Europejski Szlak Tematyczny Transport i Komunikacja, będący częścią
Europejskiego Szlaku Dziedzictwa Przemysłowego.
Łodzie na Kanale Augustowskim.
Śluzowanie drewna między Jeziorem Białym a Studzienicznym.
Śluza Kanału Augustowskiego.
------------------------------------------------------
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz