Państwowe Kamieniołomy w Janowej Dolinie
na Wołyniu - słupy bazaltowe.
http://
na Wołyniu - słupy bazaltowe.
http://
Janowa Dolina – osada do 1939 położona w Polsce, w
województwie wołyńskim, w powiecie kostopolskim w gminie Kostopol, obecnie jest
to terytorium Ukrainy, a nazwę miejscowości zmieniono na Bazaltowe (ukr.
Базальтове).
Osada Janowa Dolina powstała w okresie II Rzeczpospolitej w latach 1920-1930 jako wzorcowe osiedle zakładowe przy nowo powstałych Państwowych Kamieniołomach Bazaltu, zatrudniających ok. 1200 pracowników. Osiedle rozrastało się wraz z rozwojem kopalni, osiągając w końcu lat 30. liczbę ponad 3000 mieszkańców, w tym 97% Polaków. Twórcą i dyrektorem Państwowych Zakładów Bazaltu był inżynier Leonard Szutkowski; jego nazwisko widnieje na ukraińskiej liście katyńskiej. Budowniczym osiedla był natomiast inżynier Urbanowicz. Nazwa miejsca wywodzi się z czasów Jana Kazimierza, który polował w okolicznych lasach.
Janowa Dolina była modelowym osiedlem, zbudowanym na podstawie nowoczesnego planu urbanistycznego, analogicznie jak miasto Gdynia, w pełni zelektryfikowanym, wyposażonym w sieć wodno-kanalizacyjną. W miejscowości ponadto urządzono klub sportowy z boiskiem, band jazzowy, szkołę, kino, sklepy i cmentarz. Osiedle było zlokalizowane w lesie sosnowym, na obszarze pomiędzy wyrobiskiem kopalnianym a urwiskiem zalesionego zbocza doliny rzeki Horyń. Siatka ulic została wytyczona w układzie prostokątnym pomiędzy istniejącymi drogami lokalnymi Złaźne-Hołowin, Złaźne-Podłużne. Dla poszczególnych alei wycięto w lesie pasy o szerokości ok. 100 m. Środkiem każdego pasa biegła ulica wybrukowana kostką bazaltową. Po obu stronach ulicy, na działkach o powierzchni ok. 600 m2 wybudowano domki-wille czterorodzinne. Do każdego mieszkania należała cześć działki przeznaczona na ogródek. Części piwniczne wszystkich domów były zbudowane z kamienia bazaltowego. Na nich wzniesiono budynki drewniane, dwukondygnacyjne, z dachami dwuspadowymi, krytymi czerwoną dachówką. W centrum osiedla, przy alei głównej wybudowano duży budynek, tzw. "blok", na planie litery U, w którym znajdowały się: sala kinowa, widowiskowa, pokoje hotelowe i mieszkalne dla specjalistów, stołówka, kioski. Obok "bloku" znajdowało się boisko piłkarsko-lekkoatletyczne. Przy kamieniołomie bazaltu działał klub sportowy "Strzelec". Pomiędzy boiskami a kopalnią pozostawiono pas zalesiony, który izolował osiedle od kopalni. W sąsiedztwie "bloku" wydzielono teren pod budowę kościoła stałego, do budowy którego nie doszło, czasowo kościół mieścił się w drewnianym baraku.
Osada Janowa Dolina powstała w okresie II Rzeczpospolitej w latach 1920-1930 jako wzorcowe osiedle zakładowe przy nowo powstałych Państwowych Kamieniołomach Bazaltu, zatrudniających ok. 1200 pracowników. Osiedle rozrastało się wraz z rozwojem kopalni, osiągając w końcu lat 30. liczbę ponad 3000 mieszkańców, w tym 97% Polaków. Twórcą i dyrektorem Państwowych Zakładów Bazaltu był inżynier Leonard Szutkowski; jego nazwisko widnieje na ukraińskiej liście katyńskiej. Budowniczym osiedla był natomiast inżynier Urbanowicz. Nazwa miejsca wywodzi się z czasów Jana Kazimierza, który polował w okolicznych lasach.
Janowa Dolina była modelowym osiedlem, zbudowanym na podstawie nowoczesnego planu urbanistycznego, analogicznie jak miasto Gdynia, w pełni zelektryfikowanym, wyposażonym w sieć wodno-kanalizacyjną. W miejscowości ponadto urządzono klub sportowy z boiskiem, band jazzowy, szkołę, kino, sklepy i cmentarz. Osiedle było zlokalizowane w lesie sosnowym, na obszarze pomiędzy wyrobiskiem kopalnianym a urwiskiem zalesionego zbocza doliny rzeki Horyń. Siatka ulic została wytyczona w układzie prostokątnym pomiędzy istniejącymi drogami lokalnymi Złaźne-Hołowin, Złaźne-Podłużne. Dla poszczególnych alei wycięto w lesie pasy o szerokości ok. 100 m. Środkiem każdego pasa biegła ulica wybrukowana kostką bazaltową. Po obu stronach ulicy, na działkach o powierzchni ok. 600 m2 wybudowano domki-wille czterorodzinne. Do każdego mieszkania należała cześć działki przeznaczona na ogródek. Części piwniczne wszystkich domów były zbudowane z kamienia bazaltowego. Na nich wzniesiono budynki drewniane, dwukondygnacyjne, z dachami dwuspadowymi, krytymi czerwoną dachówką. W centrum osiedla, przy alei głównej wybudowano duży budynek, tzw. "blok", na planie litery U, w którym znajdowały się: sala kinowa, widowiskowa, pokoje hotelowe i mieszkalne dla specjalistów, stołówka, kioski. Obok "bloku" znajdowało się boisko piłkarsko-lekkoatletyczne. Przy kamieniołomie bazaltu działał klub sportowy "Strzelec". Pomiędzy boiskami a kopalnią pozostawiono pas zalesiony, który izolował osiedle od kopalni. W sąsiedztwie "bloku" wydzielono teren pod budowę kościoła stałego, do budowy którego nie doszło, czasowo kościół mieścił się w drewnianym baraku.
Dyrektor kamieniołomów w Janowej Dolinie
inż. Leonard Szulkowski (x).
Robotnicze osiedle w Janowej Dolinie.
Państwowe Kamieniołomy w Janowej Dolinie. Robotnicy
przy dzieleniu słupów bazaltowych przed obróbką.
przy dzieleniu słupów bazaltowych przed obróbką.
Wyrobisko w Janowej Dolinie.
---------------------------------------
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz