J. Bajan (po lewej) z marszałkiem Józefem Piłsudskim (w środku)
i G. Pokrzywką (po prawej) po zwycięstwie w Challenge 1934.
i G. Pokrzywką (po prawej) po zwycięstwie w Challenge 1934.
Międzynarodowe Zawody Samolotów Turystycznych Challenge
1934 – odbywały się w dniach 28 lipca–16 września 1934 roku w Warszawie i były
czwartym i ostatnim konkursem z cyklu Challenge organizowanym przez
Międzynarodową Federację Lotniczą. Zakończyły się zwycięstwem ekipy polskiej, w
skład której wchodzili Jerzy Bajan i Gustaw Pokrzywka. Ekipa ta brała także
udział w poprzednich zawodach.
Zawody z roku 1934 organizował Aeroklub Polski, ponieważ
ekipa polski – Franciszek Żwirko i Stanisław Wigura – zwyciężyła w ich
poprzedniej edycji. Zasady konkursu ogłoszono w czerwcu 1933 roku. Tak jak w
przypadku poprzednich edycji, tak i te zawody składały się z trzech osobno
punktowanych konkurencji: prób technicznych samolotów, próby szybkości
maksymalnej oraz lotu okrężnego wokół Europy. Jego trasa liczyła ponad 9,5 tys.
km i została wytyczona wokół Europy i północnej Afryki. Załogi w czasie rajdu wykonywały
27 lądowań na wyznaczonych lotniskach. Jako że głównym celem zawodów była
stymulacja rozwoju lotnictwa turystycznego, tym razem nacisk w ocenianiu
wyników położono na wydajność i jakość samolotów biorących w nich udział.
Jednakże to jednostkowe umiejętności pilotów okazały się rozstrzygające.
Ceremonia otwarcia odbyła się 28 lipca 1934 roku na Polu
Mokotowskim w Warszawie. Ekipa włoska przybyła z dwugodzinnym opóźnieniem
spowodowanym złymi warunkami atmosferycznymi. W trakcie pokazów polski samolot
PZL P.7a uległ rozbiciu podczas akrobacji, jednak pilotowi udało się przeżyć.
Liczba ekip, a także samolotów biorących udział w
Challenge 1934, była mniejsza niż w poprzedniej edycji i zmalała ostatecznie do
34 maszyn w porównaniu z 43 maszynami, które wystąpiły w 1932. Stało się tak,
ponieważ zawody przerodziły się w trudną imprezę specjalistyczną, stawiającą
wysokie wymagania sprzętowi oraz wymagającą wysokiego poziomu wyszkolenia
załóg. Większe szanse miały samoloty specjalnie opracowane na zawody.
Ekipy składały się z dwóch osób: pilota i mechanika. W
Challenge 1934 brały udział ekipy z zaledwie czterech krajów: z Polski,
Niemiec, Włoch i Czechosłowacji. Lotnik brytyjski, Walter MacPherson,
przystąpił do konkursu w polskiej ekipie. Zespół francuski, składający się z
ośmiu ekip, zrezygnował z udziału w zawodach, ponieważ konstrukcja samolotu
Caudron C.500 nie została dokończona na czas, a ponadto samolot ważył zbyt
wiele. Za zdobycie pierwszego miejsca w zawodach przewidziano nagrodę w
wysokości 100 tysięcy franków francuskich, za drugie miejsce 40 tysięcy FRF, za
trzecie 20 tysięcy FRF, za czwarte 10 tysięcy FRF oraz po 6 tysięcy dla
pozostałych 15 ekip.
Jerzy Bajan w kabinie RWD-9S.
Niemiecki pilot Kurt Bayer w samolocie Fieseler Fi 97.
Pilot włoski Ernesto Sanzin (1. z lewej) i mechanik
Federico Sepe przed samolotem Breda Ba-39S.
Polskę reprezentowało 11 załóg latających na samolotach
RWD-9 (6 maszyn) i PZL-26 (5 maszyn), skonstruowanych specjalnie na zawody
Challenge w oparciu o RWD-6 i PZL-19. Załogi Piotr Dudziński – Eustachy
Kołodziej, Szczepan Grzeszczyk – Ładysław May, Jan Balcer – Jan Kulza, Andrzej
Włodarkiewicz – Eugeniusz Przysiecki, Ignacy Giedgowd – Marian Kmieć startowały
na samolotach PZL-26. Załogi Jerzy Bajan – Gustaw Pokrzywka, Jan Buczyński –
Tadeusz Lewkowicz, Stanisław Płonczyński – Stanisław Zientek, Tadeusz Karpiński
– Adam Gawęda startowały na samolotach RWD-9S, napędzanych polskimi silnikami
Skoda GR-760 konstrukcji inż. Stanisława Nowkuńskiego. Załogi Henryk
Skrzypiński – Michał Lorenc, Stefan Florianowicz – Leon Zamiara startowały na
samolotach RWD-9W, napędzanych słabszymi czeskimi silnikami Walter Bora. Prócz
ekipy polskiej, dwa samoloty RWD-9W użytkowała ekipa czechosłowacka. Ponadto w
barwach Polski startowała też jedna załoga angielska i jedna austriacka.
Ceremonia zamknięcia zawodów odbyła się zaraz po próbie
szybkości maksymalnej, która miała miejsce 16 września. Zwycięzcami
klasyfikacji generalnej była polska załoga w składzie: pilot Jerzy Bajan i
mechanik Gustaw Pokrzywka. Sukces nie był wyłącznie wynikiem ich wyjątkowych
umiejętności pilotażowych, lecz także zaawansowanej technologii polskiego
samolotu RWD-9. Dzięki zwycięstwu Bajana i Pokrzywki, Polska otrzymała prawo
organizacji następnych zawodów z cyklu Challenge, które miały odbyć się w 1936.
Gdyby sukces z 1932 oraz 1934 roku został powtórzony, puchar zawodów zostałby
przyznany Polsce na własność. Jednakże Challenge 1936 już się nie odbył.
Polska, jako zwycięzca, zrezygnowała z organizacji ze względu na koszty,
natomiast pozostałe państwa, przewidując zbliżającą się wojnę, przesunęły
zainteresowania na rozwój samolotów wojskowych.
Zwycięstwa w Challenge były wielkimi triumfami Polski na arenie
międzynarodowej i przyczyniły się do popularyzacji lotnictwa wśród
polskiego społeczeństwa. Dzięki triumfowi polskich lotników, Aeroklub RP
po raz drugi otrzymał prawo organizacji zawodów Challenge, które miały
zostać rozegrane w 1936 roku. Gdyby sukces z 1932 oraz 1934 roku został
powtórzony, to puchar zawodów zostałby przyznany Polsce na własność.
Rozbudziły się wielkie nadzieje; hojność społeczeństwa i instytucji była
ogromna, jednak równie ogromne były potrzeby. Świetne wyniki polskich
ekip przyczyniły się między innymi do powstania lotniska Lublin i znajdującej się przy nim cywilnej szkoły pilotów LOPP.
Polska potwierdziła swoją ówczesną pozycję lidera światowego lotnictwa,
były to też wielkie dni dla rozwoju rodzimego przemysłu lotniczego.
Konstrukcje RWD rozpoczęły nadzwyczaj intensywny okres rozwoju polskiego
lotnictwa turystycznego osiągając swój szczytowy okres właśnie podczas
Challenge z 1934 roku.
Oprócz zwycięskiej załogi Bajan–Pokrzywka, w pierwszej dziesiątce
uplasowały się jeszcze dwa składy polskie, także na RWD-9: na drugim i
siódmym miejscu. Kolejny RWD oraz dwa PZL-26 znalazły się w drugiej
dziesiątce.
-------------------------------
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz