Czołgi Vickers E w wersji jednowieżowej (1939 r.).
Vickers E (Vickers Mark E, Vickers 6-Ton) – czołg lekki z
okresu międzywojennego, produkowany przez brytyjską firmę Vickers na eksport do
wielu krajów świata. Była to jedna z bardziej znaczących konstrukcji czołgów w
historii rozwoju tej broni – przed II wojną światową był najszerzej
rozpowszechnionym typem czołgu na świecie po czołgu Renault FT-17; dał też
początek czołgom T-26 i 7TP. Czołgi te używane były też w Wojsku Polskim.
Pod koniec lat dwudziestych poszukiwano nowoczesnego czołgu dla polskiej armii, który mógłby być produkowany w kraju i zastąpić czołgi FT-17. Czołg Vickers E testowano w Polsce po raz pierwszy w 1930. Pomimo stwierdzonych wad, jak przegrzewający się silnik, cienki pancerz, ciasny przedział bojowy, władze polskie postanowiły zakupić partię czołgów i licencję na ich wytwarzanie. 14 września 1931 podpisano umowę zakupu 38 czołgów Vickers Mk.E typ A wraz z licencją na ich produkcję. Cena została początkowo określona na 3800 funtów szterlingów za czołg, a po negocjacjach na 3165 funtów - razem 138.770 funtów (4.301.870.zł), z częściami zapasowymi (w cenie wliczona była licencja). We wcześniejszych publikacjach można było spotkać wersję, że zakupiono 50 czołgów, z czego 12 dostarczono w częściach do montażu, lecz umowa tego nie potwierdza, a żadne czołgi nie zostały zmontowane w Polsce. Z uwagi na stwierdzone wady czołgu, nie podjęto w Polsce jego produkcji, rozpoczęto natomiast prace projektowe nad własnym ulepszonym czołgiem na bazie konstrukcji Vickersa. Rozwój tego projektu, początkowo oznaczonego VAU-33, doprowadził do skonstruowania polskiego czołgu 7TP – z wielu zmian w stosunku do czołgu Vickers, najistotniejszą było zastosowanie nowego silnika diesla w podwyższonym kadłubie, nieco grubszego opancerzenia oraz przeciwpancernego działka 37 mm Bofors w nowej wieży.
Zamówione 38 czołgów Vickers Mk.E dostarczono od 1932 do 1933 roku – wszystkie były w wariancie dwuwieżowym (brytyjski typ A). Na żądanie strony polskiej wprowadzono w nich w 1934 pewne ulepszenia, przede wszystkim duże chwyty powietrza (nawiewniki) po bokach, za przedziałem bojowym, które poprawiły nieco chłodzenie silnika. Była to cecha charakterystyczna tylko dla polskich Vickersów. Początkowo były one uzbrojone w dwa karabiny maszynowe 7,92 mm Hotchkiss wz.25, lecz w 1933 roku 16 z nich uzbrojono w wkm 13,2 mm Hotchkiss wz. 30, a dalsze 6 – w krótkolufowe działko 37 mm wz.18, przy czym w obu wersjach w lewej wieży pozostał karabin maszynowy kalibru 7,92 mm. W celu wzmocnienia siły ognia, w 1934 roku 22 czołgi zostały przebudowane na jednowieżową wersję typ B, przy użyciu zakupionych w tym celu brytyjskich wież, uzbrojonych w działko 47 mm. Pozostałe 16 czołgów dwuwieżowych zostało w latach 1936-1937 przezbrojone w dwa karabiny maszynowe wz. 30 7,92 mm. Karabin taki był też zamontowany jako uzbrojenie pomocnicze w czołgach jednowieżowych.
Pod koniec lat dwudziestych poszukiwano nowoczesnego czołgu dla polskiej armii, który mógłby być produkowany w kraju i zastąpić czołgi FT-17. Czołg Vickers E testowano w Polsce po raz pierwszy w 1930. Pomimo stwierdzonych wad, jak przegrzewający się silnik, cienki pancerz, ciasny przedział bojowy, władze polskie postanowiły zakupić partię czołgów i licencję na ich wytwarzanie. 14 września 1931 podpisano umowę zakupu 38 czołgów Vickers Mk.E typ A wraz z licencją na ich produkcję. Cena została początkowo określona na 3800 funtów szterlingów za czołg, a po negocjacjach na 3165 funtów - razem 138.770 funtów (4.301.870.zł), z częściami zapasowymi (w cenie wliczona była licencja). We wcześniejszych publikacjach można było spotkać wersję, że zakupiono 50 czołgów, z czego 12 dostarczono w częściach do montażu, lecz umowa tego nie potwierdza, a żadne czołgi nie zostały zmontowane w Polsce. Z uwagi na stwierdzone wady czołgu, nie podjęto w Polsce jego produkcji, rozpoczęto natomiast prace projektowe nad własnym ulepszonym czołgiem na bazie konstrukcji Vickersa. Rozwój tego projektu, początkowo oznaczonego VAU-33, doprowadził do skonstruowania polskiego czołgu 7TP – z wielu zmian w stosunku do czołgu Vickers, najistotniejszą było zastosowanie nowego silnika diesla w podwyższonym kadłubie, nieco grubszego opancerzenia oraz przeciwpancernego działka 37 mm Bofors w nowej wieży.
Zamówione 38 czołgów Vickers Mk.E dostarczono od 1932 do 1933 roku – wszystkie były w wariancie dwuwieżowym (brytyjski typ A). Na żądanie strony polskiej wprowadzono w nich w 1934 pewne ulepszenia, przede wszystkim duże chwyty powietrza (nawiewniki) po bokach, za przedziałem bojowym, które poprawiły nieco chłodzenie silnika. Była to cecha charakterystyczna tylko dla polskich Vickersów. Początkowo były one uzbrojone w dwa karabiny maszynowe 7,92 mm Hotchkiss wz.25, lecz w 1933 roku 16 z nich uzbrojono w wkm 13,2 mm Hotchkiss wz. 30, a dalsze 6 – w krótkolufowe działko 37 mm wz.18, przy czym w obu wersjach w lewej wieży pozostał karabin maszynowy kalibru 7,92 mm. W celu wzmocnienia siły ognia, w 1934 roku 22 czołgi zostały przebudowane na jednowieżową wersję typ B, przy użyciu zakupionych w tym celu brytyjskich wież, uzbrojonych w działko 47 mm. Pozostałe 16 czołgów dwuwieżowych zostało w latach 1936-1937 przezbrojone w dwa karabiny maszynowe wz. 30 7,92 mm. Karabin taki był też zamontowany jako uzbrojenie pomocnicze w czołgach jednowieżowych.
Przejazd dwuwieżowych czołgów Vickers Mark E typ A podczas defilady
z okazji Święta Niepodległości (11 listopada 1936 r.).
W 1939 Wojsko Polskie dysponowało 22 czołgami jednowieżowymi i 16 dwuwieżowymi.
Z powodu intensywnego szkolenia większość czołgów była dość zużyta. Polskie
czołgi Vickers zostały użyte w podczas akcji zajęcia Zaolzia w 1938 roku.
Podczas kampanii wrześniowej 1939, czołgi Vickers zostały rozdzielone pomiędzy
dwie kompanie czołgów lekkich jedynych dwóch polskich brygad zmotoryzowanych.
Po 16 czołgów tworzyło 121. Kompanię Czołgów Lekkich 10 Brygady Kawalerii
(zmotoryzowanej) i 12. Kompanię Czołgów Lekkich Warszawskiej Brygady
Pancerno-Motorowej (WBP-M).
Czołg lekki Vickers E w wersji dwuwieżowej.
Czołg lekki Vickers E w wersji jednowieżowej.
--------------------------------------
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz