Zygmunt Turkow - zdjęcie z 1925 r.
Zygmunt Turkow (ur. 1896 w Warszawie, zm. 1970 w Izraelu)
– polski aktor, reżyser, dramaturg i inscenizator żydowskiego pochodzenia,
który zasłynął głównie z ról w przedwojennych żydowskich filmach i sztukach
teatralnych w języku jidysz.
Urodził się w Warszawie w rodzinie żydowskiej, jako syn
działacza społecznego i filantropa Naftaliego Hersza Turkowa (zm. 1940). Jego
braćmi byli: aktor Jonas Turkow (1892-1982), pisarz Icchak Turkow i dziennikarz
Marek Turkow. Studiował w polskich szkołach dramatycznych; przez krótki czas
grał na polskiej scenie. Następnie występował w warszawskim teatrze żydowskim
Abrahama Izaaka Kamińskiego (1867-1918). W 1921 założył teatr Centralny. Na
jego bazie utworzył następnie Warszawski Żydowski Teatr Artystyczny (WIKT; jid.
Warszewer Jidiszer Kunst Teater). Wraz z zespołem tych dwóch teatrów
przygotował szereg nowoczesnych inscenizacji utworów z klasyki europejskiej i
jidysz, m.in. "Skąpca" Moliera, "Rewizora" Mikołaja Gogola, "Pobór" Mendele Mojchera
Sforima, "Obaj Kuni Lemlowie" Abrahama Goldfadena, "Siedmiu powieszonych" Leonida
Andriejewa i "Grzeszny pan Czu" Jeana Berstela. Wszystkie zagraniczne sztuki były
tłumaczone na język jidysz. Teatr upadł, ale w 1926 został reaktywowany. Ten
etap w swojej ewolucji twórczej (pierwsza i druga formacja WIKT) Zygmunt Turkow
nazywał teatrem europejskim w języku jidysz.
W latach 1929-1938 współpracował z różnymi zespołami.
Występował m.in. w Polsce, Rumunii i na Łotwie. W 1938 we Lwowie reaktywował w
nowym składzie Warszawski Żydowski Teatr Artystyczny, z którym zawał występy w
licznych miastach Polski. W repertuarze, obok wznowień znalazły się taki przedstawienia,
jak: „Uncle Moses Szaloma Asza” („Błądzące gwiazdy Szolema Alejchema”) oraz „Śpiewacy
brodzcy”, „Szulamis i Bar Kochba” Abrahama Goldfadena.
W 1939 wraz z drugą żoną opuścił Polskę, a w 1940
wyjechał do Brazylii, gdzie był współzałożycielem brazylijskiego teatru
narodowego. W 1952 przeprowadził się do Izraela. W 1956 założył teatr objazdowy
Zuta, w którym pełnił funkcję kierownika i reżysera aż do jego rozwiązania w
1967. Zmarł w Izraelu i tam został pochowany. Był pierwszym mężem Idy
Kamińskiej (1899-1980), z którą miał córkę Ruth (1919-2005).
Zygmunt Turkow (z lewej) pod koniec lat 40-tych w Brazylii.
------------------------------------------
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz